KURUMSAL YÖNETİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE DÜZENLEMELERİ: DÜNYA VE TÜRKİYE UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME
Anahtar Kelimeler:
Kurumsal Yönetim, Tarihsel Gelişim, OECD ilkeleri, Kurumsal Yönetim EndeksiÖzet
Kurumsal yönetimin tarihsel gelişimi ve dünya ile Türkiye bağlamındaki uygulama ve düzenlemeleri çalışmada kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Literatürde, kurumsal yönetim mekanizmalarının teorik temelleri ve ekonomik rasyoneli, işlem maliyetleri ve vekâlet teorisi gibi klasik yaklaşımlar aracılığıyla açıklanmaktadır. Uluslararası düzeyde, 1999, 2004 ve 2015 yıllarında yayımlanan OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri, şeffaflık, hesap verebilirlik, adillik ve sorumluluk ilkelerini evrensel yönetim standartları olarak tanımlayarak ülkeler arası karşılaştırmalı uygulamaların temelini oluşturmuştur. Türkiye’de ise 2000 sonrası dönemde Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri ve Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksi, kurumsal yönetim uygulamalarının izlenmesi, şeffaflığın artırılması ve ampirik araştırmaların desteklenmesi açısından önemli araçlar olarak öne çıkmaktadır. Çalışma, tarihsel perspektif ile kurumsal yönetim uygulamalarının teorik ve pratik boyutlarını bütünleştirerek, hem uluslararası literatür hem de Türkiye deneyimi ışığında yönetim reformlarının etkilerini değerlendirmektedir.
Referanslar
Aktaş, F. (2025). Kurumsal Yönetim ile Finansal Sıkıntı Arasındaki İlişki: BİST İmalat Sektöründe Ampirik Bir Çalışma [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kafkas Üniversitesi]. Kars.
Ararat, M. (2007). Corporate Governance: Turkish Transparency and Disclosure Survey 2007: Pace of improvement has slowed. Standard and Poor’s Rating Directs.
Aysan, M. A. (2007). Muhasebe ve Kurumsal Yönetim. MUFAD Journal, 35, 17–24.
Berle, A. A., and Means, G. C. (1932). The Modern Corporation and Private Property (pp. 5–8). Macmillan
Borsa İstanbul (BIST). (2025). Kurumsal Yönetim Endeksi (XKURY) – Katılımcı Şirketler ve Derecelendirme Notları.
Brandao Marques, L., Gelos, G., and Melgar, N. (2013). Country Transparency and The Global Transmission of Financial Shocks (IMF Working Paper No. 13/156), s. 2. IMF Working Paper.
Cadbury Committee. (1992). Report of the Committee on the Financial Aspects of Corporate Governance (p. 15). Gee and Co.
Can, M. (2015). Küreselleşen Dünyada Farklı Perspektiflerden Kurumsal Yönetim İlkeleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
Cengiz, S. (2013). İşletmelerde Kurumsal Yönetim Kapsamında İç Denetimin Yeri ve Önemi: Borsa İstanbul’da Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2), 403–448.
Cheffins, B. (2013). The history of Corporate Governance. İn M. Wright, D. Siegel, K. Keasey, and I. Filatotchev (Eds.), The Oxford Handbook of Corporate Governance (pp. 46–64). Great Britain: CPI Group Ltd.
Claessens, S. (2003). Corporate Governance and Development. The World Bank Research Observer, 18(1), 87–122.
Clarke, T. (2007). International Corporate Governance: A Comparative Approach (pp. 5–6)
Coase, R. H. (1937). The nature of the firm. Economica, 4(16), 386–405.
Doğan, M. (2007). Kurumsal Yönetim: Paydaşlar, İlkeler ve Uygulamalar (s. 40). Ankara: Gazi Kitabevi.
Fama, E. F., and Jensen, M. C. (1983). Separation of ownership and control. Journal of Law and Economics, 26(2), 301–325.
Financial Crisis Inquiry Commission. (2011). The Financial Crisis Inquiry Report : Final Report of the
National Commission on the Causes of the Financial and Economic Crisis in the United States (18 –20, 22 ).
Financial Reporting Council. (2010). The UK Approach to Corporate Governance, 1–5.
FSA. (2007). Standards and Practice Standards for Auditing Internal Control over Financial Reporting (Appendix C1–C6).
German Corporate Governance Code. (2002). Convenience Translation (English version).
Goyer, M. (2007). Institutional İnvestors in French and German Corporate Governance: The Transformation of Corporate Governance and The Stability of Coordination (CES Germany & Europe Working Paper No. 07.2). Harvard University, Center for European Studies.
Grove, H. and Basilico, E. (2011). Major Financial Reporting Frauds of The 21st Century: Corporate Governance and Risk Lessons Learned. Journal of Forensic and Investigative Accounting, Special Issue, 191–226.
Höpner, M. (2008). European Corporate Governance Reform and the German Party Paradox. Econstor.
Jensen, M. C., and Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305–360.
Kaufmann, D., Kraay, A., and Mastruzzi, M. (2010). The Worldwide Governance Indicators: Methodology and Analytical Issues. World Bank Policy Research Working Paper No. 5430.
Keasy, K., Thompson, S. and Wright, M. (2005). Corporate Governance, Accountability, Enterprise, And International Comparisons. ABD: John Wiley and Sons.
Mallin, C. A. (2019). Corporate Governance (6th ed., pp. 3–4). Oxford University Press.
Odabaşı, C. ve Ergen, H. (2017). Bağımsız Denetimde Kamu Gözetimi ve Skandallar. Muhasebe ve Denetim Dünyası, 3(4), 1–10.
OECD. (1999), (2004), (2015).Principles of corporate governance. Paris: OECD Publishing.
Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD). (2006). Corporate Governance in Turkey: A Pilot Study. OECD Publishing.
Organisation for Economic Coorperation and Development. (2015). G20/OECD Principles of Corporate Governance (p. 9). OECD Publishing.
Özel, S. (2005). Global Finansal Krizler ( s. 25 )İstanbul: Deniz Kültür Yayınları.
Pamukçu, F. (2011). Finansal Raporlama ile Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflıkta Kurumsal Yönetimin Önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 133–148.
Rühmkorf, A., Spindler, F., and Samanta, N. (2019). Evolution of German Corporate Governance (1995–2014): An Empirical Analysis. International Journal of Law and Management, 61(2), 115–132. https://international.vlex.com/vid/evolution-of-german-corporate-849593398
Sarbanes Oxley Act of 2002 (SOX). (2002, July 30). Sarbanes Oxley Yasası [Public Law No. 107 204].
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). (2003). Kurumsal Yönetim İlkeleri. Ankara: SPK Yayınları.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). (2005). Kurumsal Yönetim İlkeleri (Güncellenmiş sürüm). Ankara: SPK Yayınları.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). (2011). Kurumsal Yönetim İlkeleri (Gözden geçirilmiş sürüm). Ankara: SPK Yayınları.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). (2014). Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1). Ankara: SPK Yayınları.
Shinn, J. and Gourevitch, P. (2002). How Shareholder Reforms Can Pay Foreign Policy Dividends. New York: Council on Foreign Relations.
Solomon, J. (2004). Corporate Governance and Accountability. Sussex: John Wiley and Sons Ltd.
Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD). (2003). Kurumsal Yönetim Anlayışının Türkiye’de Geliştirilmesine Yönelik Çalışmalar. İstanbul: TKYD Yayınları.
Tricker, B. (2019). Corporate Governance: Principles, Policies, and Practices (4th ed., p. 22). Oxford University Press.
Turnacıgil, S. (2018). Kurumsal Yönetim Uygulamalarının Hisse Senedi Getirisi Üzerine Etkisi: BİST'de Bir Araştırma [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi]. Adana.
TÜSİAD. (2002). Kurumsal Yönetim: En İyi Uygulama Kodu. İstanbul: Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği Yayınları.
World Bank. (1996). Worldwide Governance Indicators (WGI). Washington, DC: World Bank.
Yazgan, K. F. (2017). Kurumsal Yönetim Derecelendirmesinin Hisse Senedi Performansına Etkisi: BİST Kurumsal Yönetim Endeksi Üzerine Bir İnceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. Balıkesir.
Yoshikawa, T. and Phan, P. H. (2005). The Effects of Ownership and Capital Structure on Board Composition and Strategic Diversification in Japanese Corporations. Corporate Governance: An International Review, 13(2), 303–310
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Yönetim ve Örgüt Tarihi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 